Waarom we zo vaak overdreven reageren – en hoe je er constructief mee omgaat

Toen begin dit jaar het nieuwe seizoen van The White Lotus begon, was niet iedereen even blij. Niet zozeer omdat de eerste aflevering tegenviel, de grootste opwinding betrof de openingstune: componist Cristobal Tapia de Veer had het gewaagd de koortjes uit de eerdere twee seizoenen weg te laten. ‘Dit heeft letterlijk mijn hele weekend verpest’, schreef iemand op Reddit. 

Los van de vraag of we het woord letterlijk hier letterlijk moeten nemen, is deze reactie typisch voor deze tijd: we kunnen ons enorm opwinden over de kleinste dingen. Soms lijkt het wel alsof er nog maar twee manieren zijn om ergens te reageren: niet of overdreven.

In het artikel Are You Overreacting in The New Yorker vraagt journalist Joshua Rothman zich af waar deze neiging tot overdrijving vandaan komt en hoe ermee om te gaan. We leven in provocatieve tijden en worden continu geconfronteerd met meningen en situaties waar we aanstoot aan nemen. Social media belonen overdreven reacties met hartjes en duimpjes. Hoe groter de verontwaardiging, hoe groter het engagement. Komen we in het echte leven iets tegen wat ons tegen de borst stuit, dan stellen we onze reactie uit tot we online los kunnen. Of we gaan juist direct over de rooie. 

Oplossing 1: laat het los, laat het gaan 

Ondertussen vinden we het steeds moeilijker om te oordelen of de gevoelens die we ervaren terecht of overdreven zijn. Vandaar, zo schrijft Rothman, dat steeds meer mensen hun toevlucht zoeken in stoïcijnse filosofie en vooral mindfulness. Daarmee leer je om te accepteren dat je een emotie ervaart, zonder er meteen in op te gaan. ‘Je kunt de trein het station zien verlaten zonder zelf aan boord te stappen’, vat een mindfullness-instructeur het samen. Je ervaart bijvoorbeeld boosheid en constateert bij jezelf dat je boos bent, maar vervolgens doe je er niks mee. ‘Laat het los, laat het gaan’, zong Elsa in Frozen. 

Oplossing 2: de reactie als seismograaf 

Een andere manier om naar je eigen reacties te kijken, is om ze als indicatoren te gebruiken. Vanuit het idee dat emoties er niet voor niets zijn. Ze hebben nut. Dus misschien moet je ze dan ook zomaar laten passeren. Jaloezie kan er bijvoorbeeld voor zorgen dat je beter je best gaat doen. Woede kun je gebruiken om onrecht aan te vechten. Verdriet om troost te zoeken of te bieden. Merk je bij jezelf de neiging om in de overdrive te gaan? Dan moet je dit niet negeren, maar juist gebruiken als een soort seismograaf. Door jezelf af te vragen: was dit een constructieve reactie? Zo ja, mooi! Zo nee, dan komt de volgende vraag: ben ik wel op de juiste manier bezig en zit ik hier wel op mijn plek?  

“Je kunt de trein het station zien verlaten zonder zelf aan boord te stappen.”

Waarna je kunt gaan nadenken over de vraag wat wél een constructieve reactie zou zijn geweest. En wat je aan jezelf of je situatie zou moeten veranderen om ervoor te zorgen dat je in de toekomst weer wat meer in balans bent. Dat kun je alleen doen. Of met de hulp van een professional. 

Bij Buddy helpen we je om van overdreven reacties constructieve signalen te maken. Ontdek hoe een coach je daarbij kan ondersteunen.